De geur van het wad vermengt met zich diesel. Hoewel vermeld dat er geen  horeca aan boord is, weten vaste meevarenden toch een blauw witte mok met koffie te bemachtigen. Boven op het dek komt een geelgroene horizontale streep met haaks daarop een verticaal streepje in rood steeds dichterbij tot na een minuut of tien de perfecte eilandtekening van Dick Bruna op ons netvlies staat:

Kijk, dit is dus het eiland…

Aangekomen bij de veerhaven stappen we in de gereedstaande bus waar de buschauffeur van dienst de bezoekers,  vandaag een toerist of 25, persoonlijk welkom heet. Als we een kwartiertje later in een klein kamertje boven het zwembad de jonge dame van de VVV gevonden hebben, is deze al even vriendelijk. Wijzend op de kaart: ‘Kijk, dit is dus het eiland, als u bij de buurman een fiets huurt kunt u er helemaal omheen fietsen. Er zijn drie kerken die het bekijken waard zijn en dan is er natuurlijk de vuurtoren. En wat nu zo handig is; de wegen op het kaartje zijn zowel voor de auto, als voor de fiets, als ook om op te wandelen. Bij dit café kun je koffie drinken met een taartje, hier kunt u ook koffie drinken, maar dan zonder taartje. Zorgt u er wel voor om vier uur weer bij de bus te zijn, want de laatste boot vertrekt om half vijf’. Met boven ons de blauwe lucht, rechts het groene eiland, links het grijze wad, zetten we lopend koers richting de vuurtoren.

Vogels

Pellworm is net als Nordstrand een bedijkt eiland, geen strand, geen duinen, maar  polders, waar je dus heel mooi omheen kunt fietsen. Daaromheen wad, heel veel wad. Pellworm is met 37,44 km2 het op twee na grootste  Noord-Friese Waddeneiland en telt 1.203 inwoners. Het eiland heet in het Noord-Fries Pälweerm, maar deze taal wordt hier al sinds de 18de eeuw  niet meer gesproken. Doordat het land in de loop der eeuwen steeds verder is ingeklonken ligt Pellworm inmiddels een meter onder de zeespiegel. Die 25 kilometer lange dijk is dus geen overbodige luxe. Onderweg horen en zien we dat wat we met terugwerkende kracht in Husum en op Sylt hebben gemist: vogels. De geluiden van scholeksters, grutto’s, ganzen, meeuwen. Het voelt onmiddellijk als thuis. 

Dark Sky Park

Het is een dag om je  goed in te smeren – een lekker zonnetje in combinatie met een verraderlijk koel briesje, als je ergens ongemerkt verbrand, dan op een Waddeneiland-, maar ’s nachts als de zon weg is schijnt het hier pikkedonker te zijn.  Daarom heeft Pellworm sinds kort in navolging  van De Boschplaat op Terschelling en het Lauwersmeer officieel het predikaat Dark Sky Park  toegekend gekregen van de Internationale Dark Sky organisatie IDA. (Link)  Een Dark Sky Park is een gebied waar het in de nacht nog echt donker is, waar geen sprake is van luchtvervuiling  en waar bezoekers ‘s nachts welkom zijn om die duisternis te beleven en de sterrenhemel te zien. Echte duisternis wordt steeds zeldzamer, omdat overal in de Westerse wereld de nachtelijke verlichting toeneemt. Mens en natuur ondervinden hier schade van. 

Het universum

Dat je in het waddengebied veel meer sterren ziet dan thuis weet iedereen.  Je gaat  ’s nachts tijdens kamperen even de tent uit voor een bezoekje aan de WC en als betoverd blijf je staan. De hemel zo groot, jij zo klein, je zou iedereen wakker willen maken om ze deel te laten zijn van dit moment.  Heel af en doe deden we dat ook. Maakten we midden in de nacht  de kinderen wakker, kleden ons zachtjes aan om daarna stilletjes naar de dijk te lopen. Daar boven op de dijk, onder die enorme sterrenhemel met voor je het wad, de ervaring dat je deel uitmaakt van iets groters. Het universum met een zichtbare doorsnee van 90 miljard lichtjaar maar in werkelijkheid nog ten minste 250 keer groter, de kosmos, het heelal dat minstens 2000 miljard melkwegstelsels bevat, met alle materie en straling die daarin aanwezig is. Kijk, daar die grote felle, dat is de poolster. Zie je dat pannetje daar? De grote beer. En weet je dat  het de maan is die er met zijn toverkracht  voor zorgt dat het water hier bij vloed over het land stroomt en bij eb weer wegtrekt? Nee, dat is geen vallende ster, dat is de vuurtoren van Ameland.

Seeing Stars

Ook kunstenaar Daan van Roosgaarde  is gefascineerd door de sterrenhemel, hij initieerde  het project Seeing Stars. ‘Waar mensen wonen daar zijn de sterren niet meer. 80% van de wereldbevolking ziet de sterren niet, misschien nog wel meer. We kijken niet meer omhoog, we kijken niet meer om ons heen en we zijn dus onze connectie met de natuur en het waanzinnige verleden kwijtgeraakt op een of andere manier. Ik denk dat we een nieuwe harmonie moeten vinden tussen mens en natuur.  Seeing Stars gaat juist daar over. Ik werk met licht, ik ben een ontwerper en dit is eigenlijk de eerste keer dat ik iets weghaal in plaats van iets toevoeg. Door de kunst van het weghalen toon je iets wat we vergeten zijn. Wat we doen? Het is een modern sprookje én het heeft ook iets heel erg kinderlijks: Een nacht per jaar doen we de lichten uit  en de sterren aan. Dat allemaal in een normaal gesproken verlichte stad. In 2021 pakt Franeker de handschoen op, wat een betoverende nacht…” 

Sint-Salvatorkerk

Op het bankje voor het kerkje midden op het eiland eten we onze maanzaadbollen met kaas. Het van binnen blauw gekleurde kerkje doet Scandinavisch aan. Omdat we niet naar de mevrouw van de VVV geluisterd hebben en zo eigenwijs geweest zijn om te gaan lopen in plaats van fietsen, zit een bezoek aan de  Oude Kerk of Sint-Salvatorkerk, de belangrijkste bezienswaardigheid op het eiland er niet meer in. De kerk werd rond 1200 gebouwd, overleefde de watervloed van 1634  en drukt met haar gehavende toren een beeldbepalend stempel op het eiland.

Bankje

Voor ons zit er niets anders op dan terug te keren naar het dorp. Over het enige voetpad dat het eiland dan toch rijk is. Daar aangekomen rusten we uit op het bankje voor het gebouwtje van de havenmeester met prachtig zicht over de haven, het wad, het al. Als we nu opstaan en gaan lopen halen we de op een na laatste bus, maar waarom zouden we?